Zarządzania pakietami (apt) w Debian

Systemy zarządzania pakietami w Linuxie znacznie upraszczają proces instalowania, aktualizowania, konfigurowania oraz usuwania oprogramowania w systemie. Każda dystrybucja Linuxa korzysta z określonego menedżera pakietów, który umożliwia kontrolowanie zainstalowanego oprogramowania oraz jego zależności.

APT (Advanced Package Tool) to menedżer pakietów, który jest podstawowym narzędziem do zarządzania oprogramowaniem w systemach opartych na Debianie, takich jak Ubuntu. Ułatwia instalowanie, aktualizowanie, konfigurowanie i usuwanie pakietów, a także automatycznie rozwiązuje zależności między nimi. W dalszej części omówię, jak działa APT, jakie operacje można na nim wykonywać oraz jak efektywnie korzystać z jego funkcji, aby zarządzać oprogramowaniem w Twoim systemie.

Jak zainstalować pakiet?

# apt install [nazwa_pakietu]
# Instaluje pakiet o podanej nazwie z repozytoriów.

apt install vim

Jak usunąć pakiet?

# apt remove [nazwa_pakietu]
# Usuwa pakiet, ale pozostawia pliki konfiguracyjne.

apt remove apache2

# apt purge [nazwa_pakietu]
# Usuwa pakiet razem z plikami konfiguracyjnymi.

apt purge apache2

Sprzątanie

apt autoremove

apt autoremove

• Usuwa niepotrzebne zależności, które były automatycznie zainstalowane przez inne pakiety, ale już nie są potrzebne (np. gdy usunięto główny pakiet).
• Nie dotyka ręcznie zainstalowanych pakietów.

Przykład:
Jeśli zainstalowano pakietA, który wymagał pakietB, ale pakietA został usunięty, to pakietB zostanie usunięty, o ile nie jest używany przez inne pakiety.

Pozwala to utrzymywać system w czystości przez pozbycie się „osieroconych” pakietów.

apt autoclean

apt autoclean

• Usuwa stare, niepotrzebne pliki pakietów (.deb) z pamięci podręcznej (cache).
• Dotyczy tylko pakietów, które nie są już dostępne w repozytoriach (np. zostały zaktualizowane do nowszych wersji).
• Nie usuwa aktualnych pakietów z cache, które nadal są potrzebne.

Przykład:
Jeśli na serwerze masz starą wersję pakietu, np. nginx_1.21, a repozytoria oferują już nginx_1.22.1-9, to plik .deb starej wersji zostanie usunięty.

Pozwala to oszczędzić miejsca bez ryzyka problemów z aktualizacjami.

apt clean

apt clean

• Usuwa całą pamięć podręczną pakietów (.deb) przechowywaną w /var/cache/apt/archives/.
• Dotyczy wszystkich plików .deb, nawet tych aktualnych i potrzebnych do ponownej instalacji.
• Po użyciu clean, ponowna instalacja pakietów wymaga ponownego pobrania ich z repo.

Przykład:
Po uruchomieniu apt clean, katalog /var/cache/apt/archives/ staje się pusty.

Pozwala to maksymalnie oczyścić przestrzeń dyskową.

Jak wyszukać pakiet?

# Nowoczesna wersja polecenia do wyszukiwania pakietów.
# Przeszukuje listę pakietów w repozytoriach według podanego słowa kluczowego.

apt search nginx-core

# Starsza wersja polecenia do wyszukiwania pakietów.

apt-cache search nginx-core

Jak wyświetlić informacje o pakiecie?

apt show

Wyświetla szczegółowe informacje o pakiecie dostępnym w repozytorium.

apt show nginx-core

• Opis pakietu (czym jest i do czego służy).
• Dostępne wersje w repozytorium.
• Zależności i konflikty z innymi pakietami.
• Rozmiar pakietu do pobrania.
• Autorów, licencję itp.

apt policy

Pokazuje, jakie wersje pakietu są dostępne w repozytoriach oraz czy pakiet jest zainstalowany w systemie.

apt policy curl

• Obecnie zainstalowaną wersję (jeśli pakiet jest zainstalowany).
• Dostępne wersje w repozytoriach.
• Priorytety repozytoriów (Pin-Priority).

Jak sprawdzić zainstalowane pakiety?

# Zainstalowane pakiety

apt list --installed

# Pakiety dostępne do aktualizacji

apt list --upgradable

Jak zaktualizować system?

# równoważne apt-get dist-upgrade

# Aktualizuje wszystkie pakiety w systemie, instalując nowe wersje i 
# rozwiązując zmiany w zależnościach, 
# nawet jeśli oznacza to usunięcie niektórych pakietów.

apt full-upgrade

Jak zablokować aktualizację pakietu?

# Nginx-core nie będzie aktualizowany przy apt upgrade.

apt-mark hold nginx-core

# Odblokowuje pakiet, umożliwiając jego aktualizację.

apt-mark unhold nginx-core

Jak wyświetlić listę zależności dla konkretnego pakietu?

# Pokaże, jakie pakiety są wymagane do działania apache2.

apt depends apache2

# Wyświetli listę pakietów, które wymagają libssl1.1.

apt rdepends libssl1.1

# Otwiera plik źródeł repozytoriów (/etc/apt/sources.list) w domyślnym edytorze tekstu, 
# pozwalając na ręczne zarządzanie repozytoriami.

apt edit-sources